.png){kind=small}
Ekonomi konusunda çok bilgimiz olmasa da günlük hayatta enflasyon terimini sıkça kullanırız. Bunun sebebi, enflasyonun günlük hayatımıza etkisini çok net bir şekilde anlayabilmemizdir.
Market alışverişinden okul masrafına, elektrik faturasından akaryakıt alımına kadar gün içinde enflasyonu hissetmediğimiz bir an yoktur.
Nedir bu enflasyon?
Kelime anlamıyla mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır. Fakat bu fiyat artışı sadece belirli bir mal veya hizmetin fiyat artışı olarak yorumlanmamalı.
Mal ve hizmetlerin fiyatlarının genel seviyesinin artması enflasyon kapsamına girer. Yani fiyat artışlarının belirli bir süre zarfına yayılması enflasyonu doğurur. Bu fiyat artışları bir ekonomide sürekli olarak devam ediyor ve durdurulamıyorsa burada kronik enflasyondan bahsedebiliriz.
Enflasyon neden olur?
Enflasyonun oluşma sebeplerini 3 ana başlıkta toplayabiliriz:
- Talep enflasyonu
- Maliyet enflasyonu
- Para arzı
Talep enflasyonunda; ekonomideki üretim seviyesi talebi karşılayamaz seviyede ise eldeki malların fiyatı talep fazlalığı nedeniyle yüksektir. Üretim seviyesi artmazsa bu yüksek fiyatlanma giderek artış gösterir.
Maliyet enflasyonunda; ekonomideki temel girdi (enerji, iş gücü maliyetleri, hammadde vb.) fiyatlarındaki artış kaynaklı üretim maliyetleri yükselir ve üreticiler kar seviyelerini korumak için satış fiyatlarına zam yaparlar.
Para arzındaki yükselişin enflasyonu nasıl doğurduğunu bir örnek ile anlatmaya çalışalım:
Diyelim ki bir ekonomide sadece 100 yumurta ve 100 TL olsun. Başka hiçbir mal alınıp satılamasın. Bu durumda 1 yumurta 1 TL eder.
Şimdi para arzının üretim artmadan yükseldiğini varsayalım. Yeni para arzımız 1.000 TL olsun. Ekonomide yumurta sayısı halen 1000 adet ise 1 yumurta 10 TL‘lik değere ulaşacaktır.
Burada görüldüğü gibi üretimin artmadan para arzının artması fiyat artışından çok o para biriminin değersizleşmesi sonucu enflasyona sebep olacaktır.
Tarihte yaşanan en büyük enflasyon krizleri nelerdir?
Tarihte enflasyonun ciddi toplumsal ve ekonomik buhranlara yol açtığı durumlar olmuştur. Bunlardan en bilineni 1.Dünya Savaşı sonrası Almanya’nın yaşadığı hiper enflasyon vakasıdır. Ekim 1923’te yaklaşık 29.500% oranlarına çıkan enflasyon sebebiyle fiyatlar her 3,7 günde bir 2’ye katlanıyordu.
Macaristan’ın 1946‘da ve Yugoslavya’nın 1994’te yaşadığı enflasyon vakaları da hiper enflasyon sınıfına girmektedir.
Yakın dönemde ise Zimbabwe hiper enflasyon yaşadı ve fiyatlar her 24,7 saatte bir 2’ye katlanıyordu.
Enflasyonist bir ülkede kendi finansal sağlığımız için ne yapmalıyız?
Her şeyin fiyatının arttığı bir ortamda varlıklarını artıramazsan alım gücün doğal olarak düşecektir. Varlıklarını artırmak için ya gelirinin artması ya da düzenli getiri sağlayan yatırımlarının olması gerekmektedir. Bu yüzdendir ki enflasyonist dönemlerde bireyler yatırıma daha çok yönelirler. Fakat buradaki kritik konu birikimlerini doğru yatırımlar ile buluşturmaktır. Eğer kişisel olarak doğru yatırım araçlarını bulmakta zorlanıyorsan profesyonellerden destek almak ya da profesyoneller tarafından yönetilen portföylere yatırım yapmak en doğru seçenekler olacaktır.
Yancep’in değer önerisi de tam olarak burada devreye giriyor. Profesyoneller tarafından yönetilen portföyler ile birikimlerini buluşturarak doğru yatırımları kolay bir şekilde yapmanı hedefliyoruz.